Zalesianie gruntów rolnych – kiedy można?

Zalesianie gruntów rolnych to temat, który budzi coraz większe zainteresowanie wśród rolników. W związku z rosnącymi zmianami klimatycznymi i polityką ochrony środowiska, wprowadza się coraz więcej programów wsparcia dla tych, którzy decydują się na zalesienie części swoich gruntów. Jednak nie każdy grunt rolny może zostać przeznaczony pod zalesienie. W poniższym artykule dowiesz się, jakie warunki muszą być spełnione, abyś mógł legalnie przystąpić do zalesiania swoich pól oraz jakie wsparcie finansowe możesz otrzymać.

Czym jest zalesianie gruntów rolnych?

Zalesianie gruntów rolnych to proces przekształcania terenów uprawnych w lasy. Polega to na sadzeniu drzew na gruntach, które wcześniej były wykorzystywane do upraw rolnych, często o niższej przydatności rolniczej. W Polsce proces ten jest szczegółowo regulowany prawnie i może stanowić atrakcyjną formę użytkowania ziemi dla rolników, zwłaszcza na gruntach o niższej jakości. Dzięki zalesieniu poprawiasz strukturę krajobrazu, zwiększasz bioróżnorodność oraz przyczyniasz się do ochrony zasobów naturalnych. To także sposób na ograniczenie erozji gleby, szczególnie na terenach o dużym nachyleniu.

Kiedy można zalesić grunt rolny?

Aby móc zalesić grunt rolny, musisz spełnić kilka warunków, które precyzyjnie określa Ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do zalesienia. Oto najważniejsze z nich:

• Grunt rolny musi należeć do jednej z klas: VIz, VI, V, a także IV, pod warunkiem że jego powierzchnia nie przekracza 10% łącznej powierzchni gruntu przeznaczonego do zalesienia.
• Grunt może być położony na stoku o nachyleniu powyżej 15%, co czyni go mniej przydatnym do upraw rolnych, ale bardziej odpowiednim dla zalesienia.
• Możesz również zalesić grunty zdegradowane, czyli takie, które zostały zniszczone wskutek działalności rolniczej lub przemysłowej. Zdegradowane grunty są zdefiniowane w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 roku.
• Dodatkowo, zalesienie musi być przewidziane w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub musisz uzyskać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Warto również pamiętać, że powierzchnia przeznaczonego gruntu nie może być mniejsza niż 0,4 ha ani większa niż 30 ha, a minimalna powierzchnia wydzielenia to 0,10 ha.

Na co uważać przy zalesianiu gruntów rolnych w Polsce

Zalesianie gruntów rolnych w Polsce, choć opłacalne i korzystne dla środowiska, wymaga uwagi na kilka istotnych kwestii, aby cały proces przebiegł zgodnie z przepisami i bez komplikacji. Najważniejsze aspekty, na które powinieneś zwrócić uwagę to:

• Zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego – przed przystąpieniem do zalesiania upewnij się, że twój grunt jest ujęty w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego jako teren przewidziany do zalesienia. W przeciwnym razie będziesz musiał uzyskać decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, co może wydłużyć cały proces.
• Rodzaj i klasa gruntu – nie każdy grunt rolny może zostać przeznaczony do zalesienia. Jak wspomnieliśmy wcześniej, najlepsze do zalesiania są grunty o niższej klasie (VIz, VI, V, IV) oraz te położone na stokach lub zdegradowane. Zwróć szczególną uwagę na te parametry, aby uniknąć odrzucenia wniosku.
• Odpowiedni plan zalesienia – proces zalesiania musi być przeprowadzony na podstawie planu, który określa działania do wykonania. Plan ten powinien uwzględniać rodzaj sadzonych drzew, ich rozmieszczenie oraz zabiegi pielęgnacyjne. Warto również zlecić opracowanie planu specjalistom, aby uniknąć błędów w projektowaniu.
• Zabezpieczenie młodych drzew – młode drzewa są narażone na zniszczenie przez dzikie zwierzęta, dlatego ważne jest odpowiednie zabezpieczenie terenu. Zainwestowanie w ogrodzenie, np. 2-metrową siatkę metalową, pozwoli ochronić zalesione obszary przed uszkodzeniem i zmniejszy ryzyko strat.
• Dopłaty i formalności – składając wnioski o dopłaty do zalesiania, musisz zwrócić uwagę na terminowość i poprawność składanych dokumentów. Programy wsparcia mogą różnić się od siebie wymaganiami, dlatego warto dokładnie zapoznać się z warunkami każdej pomocy finansowej.

Dopłaty do zalesiania gruntów rolnych

Zalesianie gruntów rolnych nie tylko poprawia stan środowiska, ale może być także opłacalne finansowo. Od 2023 roku, w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, realizowane jest wsparcie finansowe dla rolników, którzy zdecydują się na zalesienie. Program ten jest skierowany do gruntów o niskiej przydatności rolniczej, które mogą być przekształcone na lasy, jednocześnie wspierając krajobraz wiejski.

Wsparcie finansowe obejmuje szereg możliwości, przykładowo:

• 16 059 zł/ha na zalesianie gruntów w warunkach korzystnych,
• 17 436 zł/ha dla gruntów położonych na terenach o nachyleniu powyżej 12°,
• 19,7 zł/mb na zabezpieczanie przed zniszczeniem drzew i krzewów poprzez ogrodzenie co najmniej 2-metrową siatką metalową.

By otrzymać dopłatę, zalesianie gruntów rolnych musi być wykonane na podstawie odpowiedniego planu zalesienia, który szczegółowo określa, jakie działania należy podjąć, aby zrealizować projekt. Plan ten powinien być zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy.

Więcej szczegółowych informacji na temat dopłat i procedur zalesiania znajdziesz na stronie gov.pl.

Zalesianie gruntów rolnych to doskonała okazja do przekształcenia mniej wydajnych terenów w lasy. Wszystko to przyczynia się do ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Dodatkowo, korzystając z dostępnych dopłat, możesz zwiększyć opłacalność tego przedsięwzięcia. Warto pamiętać o szczegółowych wymaganiach prawnych oraz możliwości uzyskania wsparcia finansowego, które znacznie ułatwią realizację tego projektu.