BHP w rolnictwie – jakie zagrożenia i jak ich uniknąć?

Bezpieczeństwo i Higiena Pracy (BHP) w rolnictwie to kwestia, której nie wolno lekceważyć. Każdy rolnik, niezależnie od doświadczenia, powinien być świadomy zagrożeń, jakie niesie praca na gospodarstwie. Odpowiednie zabezpieczenie swojego zdrowia oraz bliskich to nie tylko obowiązek, ale także sposób na uniknięcie tragicznych wypadków.

Dlaczego przestrzeganie zasad BHP w rolnictwie jest ważne?

Rolnictwo to jedna z najbardziej niebezpiecznych branż. Każdego roku wielu rolników doznaje poważnych urazów, a w najgorszych przypadkach nawet ginie wskutek wypadków przy pracy. Według danych KRUS, aż 2/3 poszkodowanych rolników indywidualnych doznaje trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, bądź ponosi śmierć w wyniku wypadków przy pracy. Najczęściej do wypadków dochodzi przez:

• niewłaściwą organizację stanowiska pracy,
• niestosowanie środków ochrony indywidualnej,
• nieostrożne zachowanie,
• niewłaściwą obsługę maszyn i zwierząt gospodarskich.

W 2023 roku rolnicy zgłosili do KRUS 10 709 wypadków – to o 940 mniej niż w roku poprzednim, co stanowi spadek o 8,1%. Mimo tego, wypadkowość w rolnictwie wciąż jest wysoka. Na szczęście od 1993 roku wskaźnik ten zmalał z 24,6 do 8,0 w 2023 roku, co oznacza znaczny postęp. To wszystko pokazuje, że przestrzeganie zasad BHP oraz edukacja w tym zakresie przynosi wymierne efekty.

Jakie są zagrożenia dla dorosłych? Jak ich uniknąć?

W rolnictwie, zarówno prace polowe, jak i hodowla zwierząt niosą ze sobą liczne zagrożenia. Złożoność prac na gospodarstwie, różnorodność narzędzi, maszyn i materiałów używanych w codziennych obowiązkach, a także nieprzewidywalność warunków atmosferycznych, to tylko niektóre z czynników zwiększających ryzyko wypadków.

Maszyny rolnicze a wypadki w rolnictwie. Jak zapobiec?

Jednym z głównych zagrożeń na gospodarstwie są maszyny rolnicze, których obsługa wymaga odpowiednich umiejętności, ostrożności oraz regularnej konserwacji. Niestety, wiele wypadków związanych z maszynami wynika z pośpiechu, niedbalstwa lub niedostatecznego przeszkolenia. Najczęstsze sytuacje prowadzące do wypadków to:

• Wciągnięcie odzieży przez ruchome części maszyn.
• Brak osłon na ruchomych częściach maszyn.
• Nieumiejętna obsługa.

Do najniebezpieczniejszych maszyn na gospodarstwie zaliczają się kombajny, sieczkarnie, ciągniki rolnicze i prasy.
Należy pamiętać, że każda maszyna rolnicza powinna być obsługiwana zgodnie z instrukcją i wymogami BHP, a pracujący przy niej rolnik musi być odpowiednio wyposażony w odzież ochronną, rękawice, kask czy ochraniacze słuchu.

Chemikalia a wypadki w rolnictwie. Jak uniknąć?

Stosowanie środków ochrony roślin, nawozów oraz innych chemikaliów na gospodarstwie wiąże się z ryzykiem zatrucia, poparzeń chemicznych czy długoterminowych problemów zdrowotnych. Najczęstsze zagrożenia związane z chemią rolniczą to:

• Brak odpowiedniej odzieży ochronnej.
• Nieprawidłowe przechowywanie chemikaliów.
• Nieumiejętne stosowanie.

W celu minimalizacji ryzyka, każdy rolnik powinien korzystać z odzieży ochronnej (rękawic, masek, kombinezonów) i stosować chemikalia zgodnie z zaleceniami producenta.

Prace na wysokościach a wypadki. Jak zapobiec niebezpieczeństwu?

W rolnictwie prace na wysokościach są częstym elementem codziennych obowiązków, np. podczas napraw dachów budynków gospodarczych, czyszczenia rynien, czy też pracy przy silosach. Zagrożenia związane z pracą na wysokościach obejmują:

• Upadki z drabin i rusztowań.
• Brak asekuracji.

Każda praca na wysokościach powinna być odpowiednio zabezpieczona – drabiny powinny być stabilne, a osoby pracujące na rusztowaniach muszą być wyposażone w pasy asekuracyjne.

Zwierzęta gospodarskie a wypadki. Jak się zabezpieczyć?

Zwierzęta na gospodarstwie, mimo oswojenia, mogą stanowić zagrożenie. Nieprzewidywalność ich zachowań, szczególnie w sytuacjach stresowych, może prowadzić do wypadków. Zagrożenia związane z pracą ze zwierzętami to:

• Kopnięcia i uderzenia.
• Ugryzienia.
• Zgniecenia i przygniecenia.

Podczas pracy ze zwierzętami najważniejsze jest zachowanie ostrożności, unikanie gwałtownych ruchów i przestrzeganie zasad BHP, takich jak noszenie obuwia ochronnego czy korzystanie z odpowiednich narzędzi do obsługi zwierząt.

Praca w trudnych warunkach atmosferycznych

Rolnicy często pracują na świeżym powietrzu, co wiąże się z koniecznością pracy w różnych, często ekstremalnych warunkach pogodowych. Do najczęstszych zagrożeń wynikających z warunków atmosferycznych należą:

• Udar cieplny.
• Odmrożenia.
• Ulewy i burze.

Aby zminimalizować te zagrożenia, warto dostosować harmonogram prac do warunków pogodowych, a w czasie ekstremalnych upałów lub mrozów stosować odpowiednie środki ochronne i robić regularne przerwy na odpoczynek.

Jakie są najczęstsze zagrożenia dla dzieci?

W gospodarstwach rolnych często pracują również dzieci, a ich bezpieczeństwo powinno być priorytetem. Niestety, dzieci są szczególnie narażone na wypadki ze względu na brak doświadczenia i naturalną ciekawość. Do najczęstszych zagrożeń należą:

• Maszyny rolnicze.
• Prace przy zwierzętach.
• Zbiorniki wodne i silosy.

Aby uniknąć tych niebezpieczeństw, dzieci powinny zawsze znajdować się pod nadzorem dorosłych, a dostęp do maszyn i niebezpiecznych obszarów, takich jak silosy i zbiorniki wodne, powinien być odpowiednio zabezpieczony. Ponadto warto edukować dzieci od najmłodszych lat o potencjalnych zagrożeniach na gospodarstwie.

BHP w rolnictwie – gdzie się edukować?

Edukacja w zakresie BHP to podstawa bezpiecznej pracy. Na szczęście, istnieje wiele źródeł, które mogą pomóc w poszerzaniu wiedzy. Jednym z nich jest poradnik „Bezpieczeństwo i Higiena Pracy w Rolnictwie”, który został stworzony z myślą o rolnikach, doradcach i przedsiębiorcach rolnych. Można tam znaleźć cenne informacje dotyczące bezpieczeństwa przy obsłudze maszyn, ochrony przed upadkami czy stosowania chemikaliów.

Dodatkowo, warto korzystać z dedykowanych stron internetowych, takich jak www.bhpwrolnictwie.pl, które są prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy. Na tego typu serwisach znajdują się nie tylko porady, ale także aktualne przepisy oraz zalecenia dotyczące bezpieczeństwa w pracy rolniczej.

Źródła:
– https://www.bhpwrolnictwie.pl/
– https://www.gov.pl/web/rolnictwo/bhp-w-rolnictwie